Ο φθόγγος ‘’ρ” είναι από τους πιο δύσκολους φθόγγους όσον αφορά την ηχητική του παραγωγή.
Φθόγγος λέγεται ένας από τους επιμέρους ήχους των συστατικών στοιχείων (= το θέμα, η κατάληξη κ.τ.λ) των λέξεων όπως π.χ οι εξής, στις πιο κάτω λέξεις, Ελληνική: γ/ρ/α/φ/-ή, γ/ρ/α/φ/ι/κ/ό/σ, Ι/τ/α/λ/ί-α…..
Ο φθόγγος ρ ως γράμμα είναι ημίφωνο επειδή είναι δυνατόν να μπει μεταξύ άλλου συμφώνου και φωνήεντος, π.χ άρση, κρότος.
Μέχρι την ηλικία των 5 ετών ο εγκέφαλος πρέπει να έχει αποκωδικοποιήσει όλα τα σύμφωνα και τα συμπλέγματα των συμφώνων σωστά.
Πολλά παιδιά δυσκολεύονται στο να αποδώσουν ο σύμφωνο αυτό σωστά. Έτσι δεν υπάρχει σωστή άρθρωση στις λέξεις που περιέχουν συλλαβές που σχηματίζονται μ τον φθόγγο ‘’ρ”, καθώς και σε λέξεις που περιέχουν τα συμπλέγματα του ‘’ρ”.
Είναι λοιπόν απαραίτητο όταν το παιδί έχει φτάσει ή έχει περάσει την ηλικία των 5 ετών να γίνει διάγνωση έτσι ώστε να προσδιοριστεί η αιτία του προβλήματος και να ξεκινήσει η θεραπευτική διαδικασία για την αποκατάσταση της άρθρωσης. Πολλές είναι οι αιτίες που μπορεί να έχουν οδηγήσει στο να μην υπάρχει σωστή άρθρωση.
Σημαντικό ρόλο παίζει στις αρθρωτικές-φωνολογικές διαταραχές η κληρονομικότητα. Αν κάποιος λοιπόν στο οικογενειακό περιβάλλον είχε δυσκολία στο να αποδώσει ηχητικά το φθόγγο ‘’ρ” μπορεί αυτή η δυσκολία να μεταφερθεί στο παιδί.
Άλλος ένας λόγος είναι να υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο αρθρωτικό όργανο, στην γλώσσα. Για να παράγουμε ηχητικά το φθόγγο ‘’ρ” πρέπει η γλώσσα μας να κάνει συγκεκριμένες κινήσεις (αυτό συμβαίνει για κάθε γράμμα που θέλουμε να προφέρουμε και αυτές οι κινήσεις είναι διαφορετικές για κάθε ζευγάρι γραμμάτων). Για να ακουστεί λοιπόν, σωστά το ημίφωνο σύμφωνο ‘’ρ” πρέπει η γλώσσα να σηκωθεί ψηλά, η άκρη της να ακουμπήσει στο πίσω μέρος των πάνω μπροστινών δοντιών και να αρχίσει να πάλεται (να τρέμει) δυνατά. Αν η γλώσσα δεν είναι σε θέση να κάνει αυτές τις κινήσεις θα πρέπει να ελεγχθεί ο χαλινός της γλώσσας. Αν ο χαλινός είναι κοντός ή δεσμεύει την γλώσσα με κάποιο τρόπο καθιστώντας την αδύνατη να σηκωθεί ψηλά θα πρέπει ο λογοθεραπευτής να παραπέμψει το περιστατικό στον ωτορινολαρυγγολόγο. Ο γιατρός μπορεί να πει ότι πρέπει να γίνει επέμβαση στο χαλινό. Η λογοθεραπευτική αγωγή σ’αυτήν την περίπτωση γίνετε εφόσον ο ασθενής έχει αναρρώσει.
Είναι καλό να μην αφήσετε αρκετό χρόνο να περάσει και να απευθυνθείτε αμέσως σε ειδικούς όταν το παιδί σας δεν μπορεί να πει το συγκεκριμένο γράμμα έτσι ώστε να γνωρίζετε αν έχει κάποια παθολογική κατάσταση στη γλώσσα του.
Πολλοί γονείς κάνουν το λάθος να πουν ότι το παιδί τους θα μιλήσει καθαρά όταν μεγαλώσει και ορισμένοι συγκρίνουν την ομιλία του παιδιού τους με άλλα παιδάκια. Αυτά είναι λάθος και οδηγεί στο να οδηγούνται οι γονείς να ζητήσουν βοήθεια για το παιδί τους όταν αυτό είναι σε μεγάλη ηλικία.
Ούτος ή άλλως όταν δεν βρεθεί κάποια παθολογική κατάσταση και ξεκινήσει άμεσα η θεραπευτική αγωγή του φθόγγου ‘’ρ”, παρόλο που μπορεί να είναι πιο χρονοβόρα γιατί περιέχει και τα συμπλέγματα του ‘’ρ”, με υπομονή και επιμονή επιτυγχάνεται η σωστή ηχητική του παραγωγή.
Ιωάννα Γ. Ζορμπά
Λογοπαθολόγος – Λογοπέδικος M.sc.
Αθ. Διάκου 28 Τρίκαλα
Τηλ. 24310-37003, 6972694148
