Στις μέρες μας, η παχυσαρκία έχει αγγίξει επιδημιολογικές διαστάσεις. Σήμερα, 2 στους 3 ενήλικες, στις δυτικού τύπου κοινωνίες, έχουν βάρος μεγαλύτερο του κανονικού. Στην Ελλάδα, μάλιστα, σχεδόν οι μισές γυναίκες και τα 2/3 των ανδρών είναι παχύσαρκοι και υπέρβαροι. Παράλληλα, τα τελευταία 20 χρόνια, διαστάσεις επιδημίας λαμβάνει η υπερβολική αύξηση βάρους στα παιδιά και τους εφήβους.
Μέχρι σήμερα, θεωρούσαμε ότι η αιτία αύξησης του σωματικού βάρους είναι το θετικό ισοζύγιο ενέργειας που προκύπτει, λόγω απουσίας της σωματικής δραστηριότητας και αύξησης της κατανάλωσης θερμίδων. Η θεωρία αυτή, ωστόσο, αποδεικνύεται πολύ απλοϊκή, διότι δε λαμβάνει υπόψη της την επίδραση δύο σημαντικών παραγόντων:
- την ψυχική κατάσταση του ατόμου. Τα περισσότερα άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος και έχουν κάνει επανειλημμένες προσπάθειες, έχουν ταυτίσει την απώλεια βάρους με τον αυτοπεριορισμό και τη στέρηση τροφής, με αποτέλεσμα να οδηγούνται συχνά σε υπερφαγικά επεισόδια, ως αντίδραση στη στέρηση. Επιπλέον, αιτία των υπερφαγικών επεισοδίων αποδεικνύεται συχνά το παρορμητικό φαγητό, το οποίο συνδέεται με τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου.
- το περιβάλλον, το οποίο έχει την τάση να καλλιεργεί συμπεριφορές (fast-food, καθιστική ζωή κλπ) που γεννούν την παχυσαρκία και να προβάλλει ανέφικτα πρότυπα δημιουργώντας τη συνεχή ανάγκη για γρήγορο και εύκολο αδυνάτισμα.
Το Διατροφικό Μοντέλο Τροποποίησης Συμπεριφοράς και Έλεγχου Βάρους Nutrimed, βασίζεται στη θεωρία πως η «επιτυχία» στο αδυνάτισμα δεν είναι τόσο η απώλεια βάρους, άλλα κυρίως η διατήρησή του. Ο θεμελιώδης αυτός σκοπός μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν καταφέρουμε να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το φαγητό.
Έτσι, το Διατροφικό Μοντέλο Τροποποίησης Συμπεριφοράς και Έλεγχου Βάρους Nutrimed στηρίζεται σε 4 βασικούς πυλώνες:
- 1ος Θεμελίωση Γνώσεων :
Γνώσεων που αφορούν τα τρόφιμα, τα συστατικά τους και τη λειτουργία του οργανισμού (υγιές βάρος, σύσταση σώματος, μεταβολισμός και επίδραση φυσικής δραστηριότητας). Η διατροφική εκπαίδευση έχει στόχο την εξοικείωση του ατόμου με τη χρησιμότητα των τροφίμων και της σωματικής δραστηριότητας στο σώμα μας για την εξασφάλιση της υγείας.
2ος Θέσπιση ρεαλιστικών στόχων :
Οι στόχοι δεν έχουν να κάνουν απλά με το μέγεθος της απώλειας βάρους (π.χ. θέλω να χάσω 20 κιλά ή να φτάσω στα 65 κιλά). Οι ρεαλιστικοί στόχοι αφορούν:
- ü το ρυθμό απώλειας βάρους. Εδώ δίνεται έμφαση ότι ο ρυθμός αυτός καθορίζει τόσο τη διατήρηση βάρους όσο και την καλή υγεία.
- ü Βελτίωση δεικτών υγείας (εργαστηριακές τιμές, καρδιοαναπνευστική αντοχή κλπ)
- ü Βελτίωση φυσικής κατάστασης, εικόνας σώματος και του τρόπου συμπεριφοράς με το φαγητό.
3ος Έλεγχος Ερεθισμάτων :
Ο διαιτολόγος σε συνεργασία με τον ασθενή του μπορεί να ανιχνεύει τις συνήθειες που τον οδηγούν στην υπερφαγία και τα εμπόδια που δεν του επιτρέπουν να χάσει βάρος, ενώ παράλληλα προτείνει τρόπους Τροποποίησης συμπεριφοράς. Προτείνεται η εφαρμογή συμπεριφορών, με τις οποίες μπορεί να αλλάξει τις «κακές» συνήθειες (ερεθίσματα και εμπόδια) και η υιοθέτηση νέων «καλών» συνηθειών που βοηθούν στη διατήρηση της αλλαγής και βασίζονται πάνω σε διατροφικές γνώσεις (Αποφυγή Υποτροπής).
4ος Φυσική δραστηριότητα :
Η φυσική δραστηριότητα είναι ένα σημαντικό εργαλείο της διαδικασίας έλεγχου βάρους, εφόσον βοηθά στη διατήρηση του μεταβολικού ρυθμού και συνεισφέρει στην καλή φυσική κατάσταση και τη βελτίωση της υγείας. Συμπεριφοριστικά, η φυσική δραστηριότητα, οργανωμένη ή όχι, αποτελεί ένα εργαλείο αντιμετώπισης του συναισθηματικού φαγητού.
Γλυκερία Παπαγιαννοπούλου,
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος,
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,
Μέλος Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων,
Msc Αθλητικής Διατροφής